Aleja z bogatą architekturą

Ekspansja miasta wymusiła przygotowanie planów zabudowy. Zajął się tym radca handlowy Johann Heinrich Quistorp, znany z wielu przedsięwzięć na terenie Szczecina. To on wraz z dwoma kupcami założyli w 1871 roku Szczecińską Akcyjną Spółkę Budowlaną „Westend”. Spółka podjęła się zagospodarowania dwóch majątków ziemskich, które wykupiła, czyli Friedrichshof oraz Schwankenhei. Spółka nie ograniczyła się tylko do zakupu obu posiadłości. Wkrótce dodano kolejne działki: Osowice, Młyn Steinfurtera, i Młyn słodowy, ziemie w Wołczkowie oraz Kościnie. Na tych nieregularnie jeszcze zabudowanych terenach rozpoczęła się realizacja wielkiego przedsięwzięcia.

Szczecin gwałtownie rozrastał się w drugiej połowie XIX wieku. Dzielnica Neu Westend pojawiła się z powodu zapotrzebowania na zabudowę o charakterze podmiejskim. Bogaci mieszkańcy chcieli posiadać zabudowę wolnostojącą. Dzięki tym posunięciom powstała jedna z najbardziej ekskluzywnych dzielnic Szczecina. Spółka miała wybudować, a potem wynajmować bądź sprzedać mieszkania. Pod koniec XIX wieku Westend został w znacznej mierze zabudowany, powstała zabudowa willowa w stylu typowym dla ówczesnej epoki.

Przykłady budowli można mnożyć. Po obu stronach alei, ówczesnej Falkenwalderstrasse powstały romantyczne budynki, otoczone obszernymi ogrodami. Niektóre mimo upływu lat, nic nie straciły na swoim wyglądzie. Jedną z nich jest na pewno willa, w której dziś mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia pod numerem 115.

– Jednopiętrowy budynek do dziś kryje ślady swojej dawnej świetności – mówi Monika Chodkowska, nauczycielka szkoły muzycznej, która napisała historię szkoły. – Centralnie położony hall, wysoki na dwie kondygnacje oświetlony jest witrażowym oknem. Zachował on różnorodne elementy wystroju takie jak boazeria ścian czy dwuskrzydłowe drzwi do bocznych pomieszczeń, ozdobione płaskorzeźbami z motywami roślinnymi.

Zachował się także zbudowany z ozdobnych zielonych kafli kominek z wysokim okapem. Spore wrażenie robi obecna aula, czyli dawniejsza jadalnia z piękną boazerią, wykładziną sufitową i wnęką mieszczącą kominek. Jeszcze dziś można dostrzec w niej pozostałości po oświetleniu gazowym. Dawny salon, położony na wprost wejścia z sieni do hallu, podzielony jest dzisiaj na dwie części jako sekretariat i pokój nauczycielski. Skromniejsze od parterowych są wnętrza piętra (dawne pokoje gościnne, dziecinne, sypialnie i garderoby).

Łękno to nie tylko wille. Tutaj w XIX wieku wkroczył również wielki przemysł. W 1896 roku bracia Stoewer założyli przy obecnej alei Wojska Polskiego oddział swojej fabryki z Niebuszewa, gdzie rozpoczęła się produkcja samochodów. Stoewer-Werke G. vorm. Gebrüder Stoewer Kraftfahrzeugfabrik (Fabryka Stoewera) mieściła się przy alei Wojska Polskiego 186 (Falkenwalderstrasse).

Fabryka specjalizowała się w produkcji motocykli, samochodów osobowych i omnibusów. Później wytwarzano w niej również, głównie na eksport do krajów takich jak Austria, Dania, Rosja i Anglia.

Od autora: pisząc powyższy tekst opierałem się m.in. na Encyklopedii Szczecina.