Zabezpieczaj się. Seks jest groźniejszy niż narkotyki

Od stycznia do marca tego roku w naszym województwie zarejestrowano około 116 nowo wykrytych zakażeń HIV, 37 zachorowań na AIDS. Dziesięć osób zmarło. 

W tym roku w szpitalu przybyło już około 40 zakażonych pacjentów. Zdecydowaną większość stanowią mężczyźni. Ogólnie pod opieką w Szczecinie jest około pół tysiąca osób, z tego 300 przyjmuje leki. Średnio w ciągu roku na AIDS umiera u nas kilka osób. – Trzeba pamiętać, że tę chorobę się leczy. Kiedy zakażenie zostaje wykryte wcześnie, specjalne leki sprawiają, że można żyć w miarę normalnie. Ważna jest świadomość zakażenia i testowanie – podkreśla Dorota Bander, lekarz oddziału zakaźnego.

Jak pokazują statystyki z ostatnich lat, osób, które zakażają się HIV poprzez przyjmowanie narkotyków jest coraz mniej. Lekarze podkreślają, że wynika to przede wszystkim ze zmiany rodzajów środków odurzających.

- Coraz rzadziej przyjmowane są one dożylnie – mówi doktor Bander.

Od 1989 roku w naszym województwie pozytywny wynik badania pod kątem wirusa dostało około 700 osób. Nie oznacza to jednak, że są to mieszkańcy naszego regionu.

- Każdy może się przebadać i leczyć gdzie chce – kontynuuje Bander. - Z reguły jest tak, że osoby, które podejrzewają u siebie zakażenie wyjeżdżają w inne rejony Polski, tam czują się pewniej, bardziej anonimowo. Ośrodki leczenia działają m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Chorzowie. Szczecin jest czwartym miejscem w Polsce, pod względem leczonych osób.

Gdzie zrobić badania?

W Zachodniopomorskiem działają dwa Punkty Konsultacyjno- Diagnostyczne (PKD), gdzie anonimowo i bezpłatnie można wykonać test w kierunku HIV - przy ul. Wojska Polskiego 160 w czynny w poniedziałki i środy w godz.15.15- 19.15 oraz w piątki w godz.15.15-17.15.

- Wyniki wydawane są tylko w piątki, czyli pacjent przychodzący na test w poniedziałek lub środę wynik otrzymuje w piątek, a pacjent testujący się w piątek czeka tydzień do następnego piątku – tłumaczy Renata Opiela Kierownik Oddziału Epidemiologii WSSE w Szczecinie i Koordynator PKD w Szczecinie. - Drugi PKD pracuje w Koszalinie w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej przy ul. Zwycięstwa 136 w środy w godz. 15.00-18.00. Praca Punktów połączona jest również z poradnictwem przed i po teście i ukierunkowana jest na szacowanie ryzyka u pacjenta i edukację w kierunku minimalizowania ryzyka w zachowaniach seksualnych.

Test można wykonać w każdym laboratorium, które ma uprawnioną osobę do przeprowadzania takich badań. Badania w laboratoriach komercyjnych, a także w każdym szpitalu są płatne.

- Kosztują około 20, 30 złotych – dodaje Dorota Bander. – U nas także są one płatne, chyba, że w uzasadnionych przypadkach wykonujemy je z ubezpieczenia. Bezpłatne badania są tylko w PKD.

Szacuje się, że tylko jedna trzecia osób wie o swoim zakażeniu, a kluczowa rolę odgrywa tu świadomość ryzykownych zachowań w życiu i podjecie decyzji o wykonaniu testu na HIV.

Istnieją dwa rodzaje testów. Pierwszy przesiewowy, drugi potwierdzający. Po ryzykownej sytuacji (kontakcie seksualnym z osobą zakażoną, przyjmowaniem narkotyków dożylnie itp.) badanie powinno się wykonać najwcześniej po trzech tygodniach.

Dziecko zakażonej matki można wyleczyć

- Wydawane są tylko wyniki ujemne – opowiada lekarz. – Każdy, kto wykonuje badania w punkcie konsultacyjnym może skorzystać z porady. Jeśli wynik jest dodatni, taka rozmowa z lekarzem odbywa się zawsze. Pacjent informowany jest o wyniku pierwszego testu i podejrzeniu zakażenia oraz o tym, że należy zrobić test potwierdzający. Osoba dowiaduje się o sposobie leczenia itp., staramy się wyprzedzać wszystkie pytania. Pacjenci są podłamani, zdenerwowani, w depresji. Muszą mieć poczucie bezpieczeństwa i świadomość, że jest szansa na normalne życie, jeśli zakażenie jest wykryte odpowiednio wcześnie.

W dzisiejszych czasach najczęstszą przyczyną zakażeń są nieznane kontakty homo- i heteroseksualne. Należy unikać takich kontaktów lub stosować zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Z roku na rok na oddział zakaźny w Szczecinie trafiają coraz starsze osoby. Zakażenie dawno już mogło być u nich wykryte, jednak nie zdecydowały się one wcześniej na test. Mało, kto wie także, że ciężarne kobiety, które są zakażone, mogą uchronić swoje dziecko przed HIV. Można zapobiegać zakażeniu jeszcze w łonie matki.

- To nasza jedna z największych bolączek. Najlepiej gdyby testowali się wszyscy np. przed zawarciem związku małżeńskiego, ale bezwzględnie powinny robić to panie, które są w ciąży – apeluje Bander. – Nie wiedzieć czemu lekarze ginekolodzy nie zlecają takich badań. Dziecko urodzone z HIV to porażka profilaktyki.

Jak podkreśla pani doktor sama opieka lekarska w Polsce jest na światowym poziomie. Sukcesami może pochwalić się także szczecińska poradnia, która niedawno została uznana przez pacjentów za najlepszą w Polsce. Oceny dokonywali pacjenci, którzy do tej pory nie leczyli się w naszym mieście. Mamy też drugie laboratorium w kraju, które wykonuje sekwencjonowanie wirusa HIV i określenie wrażliwości na leki. Miesięcznie leczenie jednego pacjenta kosztuje ok. 4,5 tys. zł i są na to środki, ale to przecież nie wszystko. Brakuje psychologów i wsparcia ze strony instytucji społecznych.

- To wszystko przez strach i nieświadomość ludzi – zauważa Dorota Bander, która od 10 lat zajmuje się zakażonymi HIV i chorymi na AIDS. – Ludzie nie wiedzą, że w kontaktach domowych nie ma zagrożenia zakażeniem. Podanie ręki, używanie tego samego ręcznika, przytulenie nie są ryzykownymi zachowaniami.

Objawy zakażenia

Kontakt rany z krwią zakażonej osoby, zakłucie zakażoną igłą, stosunki seksualne (także oralne) – to sytuacje, w których ryzyko zakażenia jest niemal pewne.

Zakażenie objawia się na początku gorączką i stanami podobnymi do grypy, dlatego bardzo często jest to bagatelizowane. Potem przez około 8 lat można nie zauważyć żadnych objawów, sygnałem mogą być tylko powiększone węzły chłonne. Potem pojawia się np. półpasiec, drożdżyce, łojotoki, choroby skóry, nadmierny spadek wagi ciała i wreszcie gruźlica. Najczęściej, kiedy pacjent zapadnie na tę ostatnią chorobę okazuje się, że jest zakażony HIV.

W Szczecinie osoby zakażone mogą liczyć np. na pomoc wolontariuszy. Od 11 lat działa u nas Stowarzyszenie Wolontariuszy "DA DU". W swoich szeregach skupia ludzi pracujących w różnych dziedzinach życia społecznego: lekarzy, pielęgniarki, socjolodzy, studentów i ludzi wolnego zawodu. Pomoc skierowana jest do wszystkich potrzebujących seropozytywnych ludzi i ich najbliższych, bez względu na denominację czy orientację seksualną. Przy Stowarzyszeniu działa Telefon Zaufania: 91 45 42 450 (poniedziałki i czwartki 16 – 18). Inne działające stowarzyszenie to Stowarzyszenie na Rzecz Promocji Zdrowia i Prewencji Zagrożeń Społecznych "TADA" - mtel. 91 433 44 58.