Przepisy gonią unowocześnianie się rolnictwa. Powstały nowe wytyczne bhp, uwzględniają maszyny, których 30 lat temu nie było

Nowoczesne maszyny są na ogół bezpieczniejsze, bo przede wszystkim sprawne, jednak one również wymagają zachowania ostrożności i prawidłowej obsługi. W przeciwnym razie może dość do wypadku. Takich zdarzeń w I kwartale 2023 r. zgłoszono do KRUS 2 839.

Ponad połowa przypadków, w których przyznano odszkodowania, dotyczy upadków (50,7 proc.), dalej jest uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta (12,2 proc.), pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń (0,5 proc.), inne zdarzenia (9 proc.)

Po 25 latach od wejścia w życie wciąż obowiązujących wytycznych, czas na uaktualnienie przepisów dotyczących bezpiecznej i higienicznej pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w pracach rolniczych i melioracyjnych. 14 czerwca w Rządowym Centrum Legislacji pojawił się projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie. Jest na etapie konsultacji.

W uzasadnieniu projektu zauważono, że obowiązujące rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 12 stycznia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie, dotyczy obsługi maszyn i urządzeń, które często nie są już stosowane lub są stosowane w rolnictwie bardzo rzadko.

W zredagowanych wówczas wytycznych trudno szukać zaleceń dla korzystania z robotów udojowych, owijarek do siana czy agregatów uprawowych. Rozwój technologiczny i wypieranie jednych rozwiązań i maszyn tymi nowymi, wymaga zmian również w przepisach.

Resort rolnictwa proponuje zastąpienie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 1998 r. nowymi regulacjami prawnymi. W projekcie rozporządzenia proponuje się doprecyzowanie regulacji w zakresie:

1. instruktażu stanowiskowego z zakresu bhp;
2. przebywania osób na pomostach technologicznych maszyn rolniczych;
3. kontroli stanu układu pneumatycznego i hydraulicznego przed uruchomieniem samojezdnego sprzętu rolniczego;
4. niedopuszczalnych czynności podczas użytkowania maszyn rolniczych;
5. pracy z agregatami uprawowymi;
6. użytkowania rozsiewaczy nawozów.

W rozporządzeniu pojawiają się czynności niedopuszczalne w czasie pracy rozsiewacza nawozów, takie jak przegarnianie nawozu w skrzyni czy rozsiewanie nawozu, jeżeli w strefie działania rozsiewacza przebywają osoby postronne.

Przykładowe wytyczne bhp z projektu rozporządzenia:

• W kabinie operatora samojezdnego sprzętu rolniczego i melioracyjnego może przebywać tylko osoba obsługująca ten sprzęt, chyba że instrukcja obsługi przewiduje co innego.
• Podczas pracy maszyn stosowanych do produkcji rolnej nie rozgarnia się ręką ziarna i nasion w skrzyni nasiennej siewnika; nie wchodzi się i schodzi z pomostów technologicznych maszyn.
• Nie agreguje się maszyn lub narzędzi rolniczych stosowanych do produkcji roślinnej z ciągnikami rolniczymi innymi niż przewiduje to producent tych maszyn lub urządzeń.
• W odniesieniu do agregatów zapisano, że nie wykonuje się pracy przy otwartych osłonach mechanizmów i elementów napędowych.
• Nie dokonuje się mechanicznego załadunku nawozów przy użyciu ładowacza uniwersalnego, jeżeli w strefie jego działania znajdują się osoby postronne.
• Rozrzutnik obornika wyposaża się w siatkę umieszczoną na przedniej burcie skrzyni ładunkowej zabezpieczającą operatora ciągnika przed ewentualnym uderzeniem go twardym materiałem w czasie pracy rozrzutnika.

W stosunku do aktualnie obowiązującego rozporządzenia doregulowano przepisy m.in.:

1) dotyczące przeprowadzania instruktażu stanowiskowego z zakresu bhp – zgodnie z § 3 projektu samojezdne i stacjonarne maszyny rolnicze i melioracyjne mogą obsługiwać osoby, które zostały zapoznane przez osobę kierującą pracownikami lub pracodawcę z instrukcją obsługi takich maszyn oraz innymi przepisami w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowanymi przy obsłudze tych maszyn;
2) w zakresie przebywania osób na pomostach technologicznych maszyn rolniczych – zgodnie z § 7 projektu osoby obsługujące maszyny stosowane w rolnictwie, mogą przebywać na pomostach technologicznych tylko wtedy, gdy zezwala na to instrukcja obsługi danej maszyny;
3) nakazujące kontrolę stanu układu pneumatycznego i hydraulicznego oraz innego układu, zespołu lub instalacji, jeżeli przewiduje to instrukcja obsługi przed uruchomieniem samojezdnego sprzętu rolniczego.