Gondole zamiast tramwajów w Szczecinie?

Miasto nie wierzy jednak w wynalazek Olgierda Mikosza.
– Oferujemy system napowietrznej kolejki za darmo – twierdzi inżynier z Opola. – Projekt ma dużo niedopowiedzeń – odpowiada Zbigniew Stasiów z Urzędu Miasta Szczecin.

Sprawa napowietrznych gondoli dla Szczecina, które mógłby zastąpić szybki tramwaj, nadal budzi kontrowersje. Okazuje się, że opór materii jest po obu stronach, zarówno wynalazcy, który poczuł się zignorowany, jak i miasta, które twierdzi, że nie zna szczegółów i dlatego nie rozmawia. Prawda jest jak zwykle po środku. Staraliśmy się pośredniczyć między stronami, a wynik przedstawiamy poniżej.

Za darmo?
Olgierd Mikosza, by wszystko było do końca jasne, formalnie przesłał na ręce prezydenta Piotra Krzystka „ofertę budowy systemu transportu miejskiego MISTER w Szczecinie”. Przypomnijmy, że skrót MISTER, to Miejski Indywidualny System Transportu Elektryczno-Rolkowego. W przewodnim liście napisał: „Przesyłam na Pana
ręce szczegółową ofertę (...). Ponieważ oferta nie wymaga od miasta żadnych nakładów finansowych (...) miasto nie będzie narażone na żadne ryzyko, jeśli zamiast deficytowego i kosztownego systemu tramwaju SST, zechce zaakceptować niniejszą ofertę”.  Do pisma dołączono szczegóły proponowanego rozwiązania.

– Zawsze tak jest, że każda rzecz na pierwszy rzut oka wydaje się wspaniała – mówi Zbigniew Stasiów, dyrektor Wydziału Rozwoju Miasta Urzędu Miejskiego w Szczecinie. – Moim zdaniem ten pomysł będzie budził emocje szczecinian, ale przedstawiony projekt ma dużo niedopowiedzeń. Chociażby ta o darmowej inwestycji, do której miasto nie dołoży ani grosza. Moim zdaniem nikt jeszcze nikomu za darmo nic nie zrobił. Przedstawiony projekt nie pozwala na oszacowanie kosztów.

– Oferujemy Szczecinowi za darmo system, który rozwiąże problemy komunikacyjne – ripostuje Olgierd Mikosza. – Szczecin musi dać najpierw warunkowe zamówienie, a dopiero po tym usiądziemy i porozmawiamy. „Warunkowe” znaczy, że jeśli my nie spełnimy warunków naszej oferty, to Szczecin nie będzie miał
żadnych zobowiązań ani nie poniesie kosztów. A szczegóły nie są na tym etapie istotne, gdyż chodzi o strategiczne decyzje na bazie jasnych i weryfikowalnych danych, których waga jest dużo większa niż szczegółów. Szczegóły są ostatnią fazą wszelkich decyzji. I co ważniejsze – Szczecin nie musi się martwić o „szczegóły”, jeśli wszelkie ryzyko ponosi prywatny inwestor.

Darowanemu koniowi...

O koszty przyszłej inwestycji martwił się też Piotr Landowski z Biura Promocji i Informacji Urzędu Miasta. 

– W naszej ocenie koszty przedsięwzięcia byłyby wyższe niż podawane przez autora – uważa. – Mamy też wątpliwości, co do wysokości kosztów eksploatacji systemu po jego wybudowaniu. Aby przedsięwzięcie było opłacalne, należałoby zapewnić określoną liczbę przejazdów, co wiąże się z zawarciem odpowiedniej umowy i poniesieniem kosztów, tj. dotacja do przewozów podobna do tej, którą miasto ponosi w przypadku komunikacji miejskiej. Problemem jest to, że przedstawiony projekt nie pozwala na oszacowanie tych kosztów. 

Nie zgadza się z takimi stwierdzeniami Olgierd Mikosza.

– Jak to się kiedyś mówiło, darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby. Wychodzi na to, że musimy najpierw udowodnić, że nie jesteśmy wielbłądami, zanim Szczecin zechce przyjąć prezent w postaci darmowego systemu komunikacji miejskiej XXI wieku. Jeszcze raz powtarzam – oczywiście mamy oszacowane koszty i dlatego chcemy wybudować w Szczecinie system MISTER, bo te koszty będą dużo niższe niż przychody. I to też jest sprawa inwestora, a nie Szczecina. Spytam przewrotnie: czy pan płaci za rachunki telefoniczne sąsiada? Jeśli nie, to co panu do jego kosztów? Nasze ryzyko i nasz zysk. A to że obecnie do każdego biletu komunikacji miejskiej w Szczecinie i na świecie ktoś inny dopłaca drugie tyle albo i więcej, to osobna sprawa i problem miasta. Nasi inwestorzy zarobią na tym, co dziś płaci przysłowiowy Kowalski.

Zaproszenie

Okazuje się też, że na przeszkodzie do wzajemnego porozumienia stanęło „zaproszenie”.

– Chciałem z panem Mikosza spotkać się 25 stycznia br. – mówi dyr. Stasiów. – Nie przyjechał. Gdyby to zrobił, wyjaśnilibyśmy wszelkie wątpliwości i niedopowiedzenia.  Wynalazca wyraźnie denerwuje się takim stwierdzeniem.Wyjaśnia:

– Tak, pan dyrektor zapraszał mnie, ale nie mam zamiaru jechać do Szczecina, aby edukować pana Stasiów – i dodaje zaraz gwoli wyjaśnienia, że wszelkie szczegóły można wyjaśnić drogą mailową lub telefonicznie.

– Swój przyjazd uzależniam od odpowiedzi prezydenta Piotra Krzystka na moje pismo. Bez urazy, ale nie będę rozmawiał z urzędnikami, których moc sprawcza jest niewielka. Tylko prezydent i Rada Miasta są władni podjąć decyzję.

Kilka opinii o systemie MISTER

Inż. Kazimierz Bik, Dpt. Dróg, Queensland, Australia: – Z przestudiowanych materiałów wynika projekt technicznie i ekonomicznie dojrzały, godny poparcia w stadium doświadczalnym (prototyp).

Prof. nzw. dr. hab. inż. Włodzimierz Choromański, Politechnika Warszawska, kierownik Zakładu Teorii Konstrukcji Urządzeń Transportowych: – Z punktu widzenia mojej wiedzy i doświadczenia z pełnym przekonaniem mogę powiedzieć, że system jest w pełni realizowalny technicznie, co więcej problemy techniczne nie wydają się nadmiernie trudne.

Prof. nzw. dr. hab. inż. Wiesław Starowicz, Politechnika Krakowska, kierownik Zakładu Organizacji i Ekonomiki Transportu: – To nowatorski, futurystyczny
system publicznego transportu miejskiego.

Dr. Witold Lenart, Uniwersytet Warszawski, wicedyrektor Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym: – MISTER może rozwiązać problemy komunikacyjne w centrach dużych miast, w tym w sąsiedztwie dzielnic zabytkowych i turystyczno-handlowych, zespołach uzdrowisk.

Cztery pytania do Olgierda Mikosza, wynalazcy systemu MISTER

– Jaka jest przewidywana wydajność systemu MISTER?

– Teoretyczna przepustowość dowolnej trasy w jednym kierunku to 25 tys. osób na godzinę. Dla porównania metro w Warszawie przewozi około 30 tys. osób. Jednak praktyczna przepustowość kierunkowa trasy będzie mniejsza i wyniesie ok. 3 tys. osób na godzinę przy średnio 1,5 osoby w pojeździe do 6 tys. osób przy średnio 3 osobach. Przyjęto także, iż maksymalne nasycenie systemu pojazdami to 50 proc. oraz że 20 proc. z nich będzie jechało pustych.

– Jakie będą koszty transportu?

– Koszt jednego tzw. pasażero-kilometra to około 15 groszy, przy czym trzy główne elementy kosztów operacyjnych systemu to koszty osobowe ok. 60 proc. oraz koszty energii i serwisowania po ok. 20 proc. Dane skalkulowane są dla zakładanego średniego wykorzystania pojazdu tylko przez 1,5 osoby na jedną podróż. Przy wyższym średnim wykorzystaniu koszt ten będzie znacznie malał.

– Jakie będą przewidywane koszty budowy systemu oraz możliwy termin jego amortyzacji?

– Według bardzo powściągliwych szacunków koszty jednego kilometra dwukierunkowej infrastruktury szynowej systemu MISTER, wyglądają następująco: 50 słupów oraz szyny w obu kierunkach, tj. stal, beton, teren, robocizna, to 4 miliony/km. 200 pojazdów – 8 milionów/km. Założony koszt produkcji pojedynczego pojazdu to ok. 40 tys. zł, mimo że wstępne koszty produkcji ze względu na charakter prototypowy mogą być wyższe. System automatyki i komputerów – 4 miliony/km. 6 stacji, małe struktury 1 peron dla 5 pojazdów, to 4 miliony/km. Maksymalny koszt całkowity – 20 milionów złotych/km. Okres amortyzacji zależy głównie od stopnia wykorzystania systemu i ceny biletu. Np. dla sieci 100 km tras czyli tyle, ile mają tramwaje w Warszawie, dla ceny biletu 3 zł, średniej długości kursu 5 km oraz średniego wykorzystania zdolności przewozowej tylko 20 proc., okres zwrotu inwestycji wyniesie między 1,2 a 2,5 roku.

– Zarzuca się panu, że nikt na świecie jeszcze nie robił niczego podobnego.

– Jak dotąd, nie ma jeszcze nigdzie na świecie instalacji zgodnej z definicją Personal Rapid Transit. Chodzi o osobisty zautomatyzowany transport lub podcar, transport publiczny. Jest kilka firm, które wyprzedzają system MISTER pod pewnymi względami. ULTra jest w trakcie realizowania połączeń terminali i parkingów na prywatnym gruncie lotniska Heathrow w Londynie. VECTUS zbudował pod Uppsalą w Szwecji 400 m toru testowego z dwoma pojazdami. Firma „2getthere” w Holandii uzyskała kontrakt na dostarczenie 12 pojazdów dla próbnego odcinka w Abu Dhabi. To wszystko. MISTER góruje jednak nad wymienionymi systemami faktem możliwości zrealizowania pierwszego na świecie systemu PRT w pełnej jego wersji przeznaczonej dla miejskiego, publicznego transportu tak osobowego, jak i towarowego.

ROZMAWIAŁ
MAREK RUDNICKI

Nasz komentarz
Jak meteoryt
Marek Rudnicki

Jak nie dotkniesz, nie poczujesz - to stara zasada przyświecająca wynalazkom. Zakładanie a priori, że system w Szczecinie nie sprawdzi się, przypomina mi historię z Akademii Francuskiej, gdzie przyniesiono meteoryt i opowiedziano, że spadł z nieba. Akademicy stwierdzili autorytatywnie, że to bzdury, że przeczy to prawom fizyki i żadne kamienie nie mają prawa spadać z nieba.

Moje Miasto Szczecin www.mmszczecin.pl on Facebook