W sobotę andrzejki, w niedzielę imieniny Andrzeja. Dziś wróżymy, jutro składamy życzenia

Imieniny świętego Andrzeja to dzień, który rozpoczyna czas wielkiego oczekiwania na Boże Narodzenie. Jednak wieczór poprzedzający ten dzień, jest niezwykle magiczny, pełen czarów i wróżb. To właśnie 29 listopada, czyli w wigilię imienin świętego Andrzeja przepowiednie nabierają szczególnego znaczenia.

Imię Andrzej wywodzi się z języka greckiego. Oznacza człowieka mężnego, dzielnego, męskiego. Andrzeje swoje imieniny w ciągu całego roku obchodzą 33 razy, ale to 30. listopada jest najhuczniej obchodzony. Tego właśnie dnia obchodzi się święto liturgiczne Andrzeja Apostoła w Kościele katolickim, anglikańskim i ewangelickim.

W dawnych czasach polską formą imienia Andrzej było imię Jędrzej. To z tego powodu Andrzejów nazywa się czasem Jędrkami i Jędrusiami. Inne, poza „Andrzejkiem”, zdrobnienia tego imienia to „Endrju”, „Endi” lub „Andy” (z języka angielskiego), „Andriusza”, „Andriuszka”, „Griusza” lub „Gruszeńka” (z języka rosyjskiego, zwłaszcza na wschodzie kraju) bądź też Ondrasz, Ondraszek (z języka słowackiego, szczególnie na południu Polski).

Zobacz również: Andrzejki w Szczecinie: Nie masz planów? Mamy kilka ciekawych propozycji

Istnieje też żeńska forma imienia Andrzej: Andrzeja (a także Ondrzeja). Część osób błędnie wywodzi z niego źródło żeńskich imion: Angelina, Angela i Angelika. W innych językach forma żeńska ma postać: Andrea (Ameryka Północna, Europa, Australia i Nowa Zelandia).

Jednakże we Włoszech Andrea to imię męskie, ekwiwalent imienia Andrzej. Wielu znanych mężczyzn nosi imię Andrzej. Wymienić tu można m.in. piosenkarza Andrzeja Zauchę, artystę Andy'ego Warhol'a, reżysera Andrzeja Wajdę czy inżyniera Andre Citroena.

W Szczecinie też znajdziemy wielu Andrzejów. Na naszej okładce pokazaliśmy czterech z nich: fotoreportera MM Szczecin Andrzeja Szkockiego, rzecznika Zakładu Usług Komunalnych Andrzeja Kusa, redaktora Głosu Szczecińskiego Andrzeja Suprynowicza i dziennikarza Polskiego Radia Szczecin Andrzeja Kutysa. Czy imię „Andrzej” przynosi im szczęście?

– Jakoś specjalnie tego nie zauważyliśmy, ale lubimy swoje imię – mówią zgodnie. – Andrzeje to fajne chłopaki!

– Nigdy nie pytałem rodziców, dlaczego dali mi takie imię, ale mam brata Piotra, a apostoł Piotr miał brata Andrzeja, może więc z tego powodu zostałem tak nazwany – snuje przypuszczenia fotoreporter Andrzej Szkocki. – Swoje właściwe imieniny obchodzę wiosną, ale w Andrzejki i tak wszyscy składają mi życzenia. Oczywiście wszystkie dobre słowa i uściski chętnie przyjmuję.

Czy bohaterowie naszej okładki będą w andrzejki wróżyć?

– Jak byłem młodszy, to zdarzało mi się brać udział w takich andrzejkowych zabawach z wróżbami – przyznaje dziennikarz Andrzej Kutys. – Teraz Andrzejki spędzam inaczej.

– Ja wybiorę się, jak zawsze, do Hormona – mówi rzecznik ZUK, Andrzej Kus.

Z okazji Andrzejek w wielu lokalach na Andrzejów czekają niespodzianki i zniżki.

– Mnie niestety nigdy nie udało się z takiej specjalnej oferty dla Andrzeja skorzystać – przyznaje redaktor Andrzej Suprynowicz. – Andrzejki spędzę w domu, pewnie przygotujemy z rodziną i przyjaciółmi jakieś małe przyjęcie.

Andrzejkowe wróżby sprzed lat

Historia wróżb andrzejkowych sięga XVI wieku. Jednak ówczesne wróżby znacznie różniły się od tych dzisiejszych.

– Wróżby andrzejkowe były wróżbami matrymonialnymi – mówi szczecińska wróżka Nejlana. – Tego dnia wróżyły sobie panie, mężczyźni mieli swój czas 24/25 listopada, czyli w noc poprzedzającą św. Katarzyny Aleksandryjskiej – zauważa. Szesnastowieczne wróżby były traktowane zupełnie poważnie. Zarówno kobiety stanu wolnego, jak i mężczyźni szukali podpowiedzi, jaka będzie ta druga połówka i kiedy ją odnajdą. – Ludzie od zawsze byli ciekawi, co ich spotka. Z natury jesteśmy niecierpliwi i chcemy wiedzieć co nas czeka – wyjaśnia wróżka. – Wróżby są miarodajne bez względu na to czy się w nie wierzy czy nie. Jednak musimy pamiętać, że to są tylko wskazówki, podpowiedzi do tego, jak może wyglądać nasze życie. Wieczór andrzejkowy jest wyjątkowym dniem dla wróżb, wtedy mają one większą moc za sprawą duchów.

Kila stuleci temu andrzejkowe wróżenie obejmowało wyłącznie kobiety. Panny najczęściej gromadziły się w jednym miejscu i tam próbowały poznać tożsamość przyszłego męża.

– Kobiety ustawiały się w kręgu, każda miała przy sobie kawałek jakiegoś mięsa lub placek posmarowany tłuszczem. Wśród nie wpuszczano psa, który nie mógł być własnością żadnej z panien – opowiada wróżka Nejlana. – Od której jako pierwszej pies zjadł, ta w pierwszej kolejności miała wyjść za mąż. Mało tego, jeżeli pies zjadł mięso na miejscu ślub miałby się odbyć w jeszcze w tym samym roku, jeżeli pies uciekał z jedzeniem to ślub także się oddalał o rok – wyjaśnia.

Andrzejkowe wróżby dziś

Obecnie andrzejkowe wróżby są raczej zabawą niż poważną przepowiednią. A zatem jak wyglądają współczesne Andrzejki?

– Chyba najbardziej znaną wróżbą jest lanie wosku przez klucz. Kiedyś miało to nam podpowiedzieć, kim będzie nasz przyszły mąż, ale dzisiaj jest to po prostu sprawdzenie co nas czeka w przyszłości. A możliwości i interpretacji jest naprawdę wiele. Warto by ktoś poza nami spojrzał na naszą woskową figurkę i powiedział co tam widzi – zachęca wróżka Nejlana. Kolejnym niezbędnym gadżetem andrzejkowym są buty! Tak ustawiamy buty jeden za drugim w kierunku wyjścia i kto pierwszy przekroczy próg, ten pierwszy stanie na ślubnym kobiercu.

Podobnie jak przed kilkoma wiekami jesteśmy ciekawi imienia naszego przyszłego wybranka, dlatego zapisujemy kilka imion na kartce w kształcie serca i przekłuwamy ją. Imię które trafimy będzie nosił albo nosiła nasza druga połówka. A jeśli ten sposób nam się nie sprawdzi możemy jeszcze spróbować wsadzić kilka karteczek z imionami pod poduszkę i po przebudzeniu wyciągnąć jedną, która powie nam na jakie imię mamy zwracać szczególną uwagę.

Przysłowia związane z imieniem Andrzej:

• Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
• Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja.
• Na świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja.
• Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście
• Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.
• Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi są bez błota