Mozaika jest projektem bądź obrazem stworzonym poprzez osadzanie małych kawałków szkła, kamieni, terakoty, bądź innego materiału w powierzchnię cementu lub inny rodzaj spoiwa. Ta forma dekoracji, często używana do zdobienia ścian lub podłóg, jest szczególnie efektowna na zakrzywionych powierzchniach, takich jak sufit bądź sklepienie. Mozaika może się znajdować na zewnątrz, jak również wewnątrz pomieszczenia.
To było w modzie
W okresie PRL realistyczne lub abstrakcyjne formy były plastycznymi i kolorystycznymi akcentami budynków. Przeznaczano dla nich ściany szczytowe oraz partie wejściowe budynków uczelni, domów kultury. Niekiedy niosły ze sobą treści związane ze sposobem użytkowania obiektu, reklamowe albo miały tylko charakter dekoracyjny. Dziś często niszczeją, są zamalowywane lub zasłaniane.
Zaniepokojeni losem Dekoracji
PRL-owska dekoracja to jeden ze znaków rozpoznawczych dworca Szczecin Główny.
Po tym jak rozpoczęła się przebudowa dworca Szczecin Główny, do naszej redakcji zgłosił się Czytelnik zaniepokojony losami dekoracji w holu dworca.
- Czy w trakcie prac nie dojdzie do zniszczenia mozaiki, która ozdabia hol ? - pyta zaniepokojony Tomasz Nowak. - W końcu to jeden z charakterystycznych, a przy tym zabytkowych elementów wystroju holu szczecińskiego obiektu kolejowego.
Jak ustaliliśmy, dekoracja nie jest na liście obiektów objętych prawną ochroną.
- Nie jest w rejestrze zabytków, ale według moich informacji jej przyszłość nie jest zagrożona - podkreśla Małgorzata Gwiazdowska, Miejski Konserwator Zabytków. - Data jej powstania, to prawdopodobnie lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte ubiegłego stulecia.
Prawdopodobny okres powstania mozaiki jest także tajemnicą dla Andrzeja Kozłowskiego ze Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP, którego spytaliśmy o datę powstania dzieła na ścianie.
- Na pewno to okres powojenny - wyjaśnia pan Andrzej.
Pzedstawicieli PKP zapytaliśmy o plany wobec mozaiki.
- Zostanie zachowana i odrestaurowana - zapewnia Paulina Jankowska z departamentu marketingu PKP.
Jest ich więcej
Dekoracji pamiętających czasy PRL jest w naszym mieście więcej. Chociażby na ulicy Stalmacha - na budynku stoczni, w browarze.
Część z nich została zniszczona. Jak chociażby mozaiki ze sklepu "Polski len" z placu Żołnierza Polskiego i słynna ściana płaczu z alei Wojska Polskiego. Na szczęście mozaika na dawnym kinie "Kosmos" została kilka lat temu objęta ochroną prawną.
Dzieło to utworzyli nestorzy szczecińskiej plastyki Sławomir Lewiński i Emanuel Messer. Sławomir Lewiński (1919 - 1999), polski rzeźbiarz współczesny, związany od 1945 ze Szczecinem. Jest autorem m.in. Pomnika Braterstwa Broni na Cmentarzu Centralnym, czy rzeźb "Wyszaka" i "Jana z Kolna" na Wałach Chrobrego. Emanuel Messer (1914 - 1970) był artystą plastykiem, satyrykiem, rysownikiem i felietonistą. Kino "Kosmos" było pierwszym w powojennym Szczecinie wybudowanym od podstaw budynkiem użyteczności publicznej.
Według autorów pracy "Architektura polska lat 1961-1975 na obszarze Pomorza Zachodniego", na szczególną uwagę i wyróżnienie zasługują elementy plastyczne zarówno wystroju wnętrz, autorstwa artysty plastyka Emanuela Messera, jak i zewnętrznej mozaiki, autorstwa rzeźbiarza Sławomira Lewińskiego.
Są tacy, którzy ratują
W Polsce jest realizowany projekt "Ratujemy Mozaiki" - to projekt zainicjowany przez Fundację Architektury i Grupę Paradyż. Akcji przewodzi idea uwrażliwienia społeczeństwa, edukacja i jego aktywizacja na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego oraz niszczejących dzieł sztuki w przestrzeni miejskiej.
Inicjatorzy akcji cały czas gorąco zachęcają do przesyłania fotografii oraz informacji na temat mozaik, znajdujących się w Polsce. Zbior fototgrafii , w tym z naszego regionu można znaleźć na stronie internetowej www.ratujemymozaiki.com oraz profil akcji Ratujemy Mozaiki na Facebooku. Powstaje nawet mapa polskich mozaik. Aby zdjęcie zostało na niej zamieszczone wystarczy wejść do zakładki "Dodaj swoją mozaikę" i wysłać fotografię ulubionego zdobienia.
Inne miasta doceniają mozaiki - na przykład Warszawa wydała "Archimapę" poświęconą stołecznym mozaikom, w której podane są dokładne lokalizacje różnorakich dzieł.
Jest ich tyle w Szczecinie, że można byłoby zrobić szlak turystyczny, by je wszystkie zobaczyć. Dekoracje z kawałków szkła, to spadek po minionych czasach PRL.
Marek Jaszczyński
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
