Szczecin to miasto tajemnic

Po odkryciu dokonanym przez naszych Czytelników w pobliżu Syrenich Stawów, pozostałościami dawnych budynków zainteresowały się służby konserwatorskie. A w Czerwonym Ratuszu odkryto zapomniany sejf.

Obecnie w tym miejscu trwają prace pod przyszły Ogród Botaniczny. Teren położony jest w rejonie ulic Międzyparkowej, Poziomkowej i Wincentego Pola.

– Przy stawach natrafiliśmy z kolegą na resztki elewacji jednego z budynków – opowiada Paweł Weręgowski, pasjonat historii Szczecina, dziennikarz obywatelski MM o nicku kewi2005. – Znalazłem jeszcze skorupy, fragmenty naczyń, a także szklaną butelkę, prawdopodobnie po eterze, środku usypiającym.

To prawdopodobnie pozostałości po fundacji Ernsta Moritza Arndta, niemieckiego pisarza i poety, członka Zgromadzenia Narodowego we Frankfurcie. Patriota, w czasie wojen napoleońskich w swoich utworach nawoływał do walki z francuskim okupantem. Główny obiekt został uszkodzony w czasie pierwszego dużego nalotu dywanowego na Szczecin w nocy z 20 na 21 kwietnia 1943 roku. Sanatorium fundacji istniało w tym miejscu do 1945 roku.

– Co się z nim stało po wojnie, nie wiadomo. Przynajmniej ja nie wiem. Można obstawiać, że został rozszabrowany analogicznie do Pałacu Toepfferów w Puszczy Bukowej – mówi o odkryciu Jan Skolimowski, redaktor prowadzący portal miłośników dawnego Szczecina sedina.pl. – Fakt jest bowiem taki, że w czasie wojny główny budynek został jedynie uszkodzony, a teraz zostały ledwie fundamenty jakby został „wysadzony” w powietrze.

Co sądzi o znalezisku?

– Takie historyczne pamiątki zawsze są ciekawe, ale ciężko wymagać od muzeum, aby z każdego obiektu przyjmowały tego typu rzeczy – dodaje Jan Skolimowski. –

Bardzo dobrze, że te elementy się znalazły. Na pewno należy je gdzieś zabezpieczyć, chwała również osobom, które to znalazły, że powiadomiły o swoim odkryciu – komentuje odkrycie Marek Łuczak, historyk, autor monografii historycznych o szczecińskich dzielnicach.– Fundacja E.M. Arndta to był bardzo ładny budynek, po którym obecnie faktycznie nie ma żadnych śladów z wyjątkiem fundamentów obu skrzydeł i kilku betonowych schodni. Powstaje tylko pytanie, w jaki sposób wyeksponować te pozostałości. Nie sztuką jest wywierać presję na muzeum, by to zabrało i zamknęło w magazynach. Trzeba wymyślić kontekst, w którym można to pokazać. Bez tego cała akcja będzie miała jedynie rozgłos, ale bez happy endu.

– Zainteresuję się tematem – obiecuje Małgorzata Gwiazdowska, Miejski Konserwator Zabytków. – Przy wielu pracach, jakie prowadzimy obecnie w mieście, takie znaleziska będą nieuniknione. Ich wartość historyczna każdorazowo powinna podlegać ocenie.

Okazja do przypomnienia historii

Dowiedzieliśmy się, że teren, na którym prowadzona jest inwestycja, nie podlega ochronie konserwatorskiej. To okazja, żeby zachować i uczytelnić pamięć miejsca. W trawie leżały kawałki zabytkowej elewacji, a w centrum znalazła się szafa pancerna... bez kluczy Szczecin to miasto tajemnic

– Mamy wszyscy świadomość zniszczeń Szczecina, jakie powstały w wyniku zarówno bombardowań podczas II wojny światowej, ale także braku odbudowy wielu obiektów w okresie pierwszego 10-lecia po wojnie – komentuje Małgorzata Gwiazdowska. – Zmianie uległa w wielu miejscach zabudowa miasta, gdzie na szczątkach wcześniejszej powstały nowe obiekty, ale również i linie tej zabudowy czy przebieg dawnych ulic.

Jedną z propozycji konserwatora jest wykonanie tablicy informacyjnej z fotografiami pokazującymi miejsce przed wojną, w trakcie prac i po ich zakończeniu.

– Będę o tym rozmawiać z inwestorem – zapewnia pani konserwator. – Mnie ciągle bardzo brakuje takich informacji na terenie Szczecina, a okazji do tej formy uczczenia historii o naszym mieście jest bardzo dużo. Najczęściej jednak forma taka nie zyskuje aplauzu właścicieli, czy inwestorów. Stąd staramy się promować nasze zabytki m.in. poprzez formę szlaków turystycznych, czy publikacji.

Tajemnica za pancernymi drzwiami

Ale to nie jedyne odkrycie, które w ostatnich dniach zelektryzowało mieszkańców Szczecina. Na czwartym piętrze Czerwonego Ratusza, w pomieszczeniu, które należało do straży granicznej, odnaleziono sejf. Na początku kwietnia straż przeniosła swoje biuro do innego budynku. Teraz pokój i znajdującą się w nim szafę przejął urząd morski.

– Na sejfie stała kserokopiarka – mówi Ewa Wieczorek, rzecznik Urzędu Morskiego w Szczecinie. – Nic nie wiadomo o jego zawartości, nie mamy też kluczy. Strażnicy też nie mieli kluczy i widać nie interesowali się jego wnętrzem. Dlatego potrzebna będzie pomoc specjalisty.

Szafa waży około pół tony i ma około metra wysokości. Została pomalowana szarą farbą, ale widać wyraźnie zdobienia na drzwiach. Zabytkowy wygląd psuje jedynie aluminiowa klamka przymocowana do drzwi, która bardziej pasuje do okna, a nie do kasy pancernej. Ma trzy zamki, z naszej obserwacji wynika, że przynajmniej dwa z nich były otwierane, bo farba w tym miejscu jest odrapana. Sejf stoi na wykładzinie, pewnie musiał być przenoszony.

Po szacunkach urzędników okazało się, że koszt otwarcia sejfu przekroczy 1000 złotych, dlatego specjalista od otwarcia skrytki zostanie wyłoniony w trybie zamówienia ofertowego.

– Wpłynęło sześć ofert, teraz będziemy je sprawdzać pod kątem formalnym – mówi Ewa Wieczorek z Urzędu Morskiego. – Mamy nadzieję dokonać rozstrzygnięcia i wyboru oferty między 9 a 11 maja. Zdaję sobie sprawę, że ludzie lubią takie tajemnicę, ale jednocześnie przestrzegam, bo równie dobrze sejf może być pusty.

Moje Miasto Szczecin www.mmszczecin.pl on Facebook