Szczecin będzie miał forteczną wersję wieży czołgowej ze słynnej Pantery

- To bardzo rzadki egzemplarz, drugie oryginalne stanowisko zachowało się na granicy francusko–niemieckiej, na stanowiskach Wału Zachodniego – mówi Jacek Kosiński z Muzeum Technik i Komunikacji. – Początkowo, gdy natrafiono na znalezisko to myślano, że jest to kompletny czołg.

To Pantherturm, czyli wieża Pantery, którą odkryto w rejonie Dziewoklicza, we wrześniu 2001 roku. Wieża znajdowała się przy torowisku i została przypadkiem odkryta podczas prac ziemnych, chociaż według niektórych relacji znajdowała się na planach kolejowych. Odkrycie było wyjątkowo, okazało się, że była to wersja fortyfikacyjna wieży czołgowej z armatą 75 mm. Znajdowała się w ziemnym stanowisku zbudowanym z drewnianych bali.

Chcieli postawić na czołgu

- Pasjonaci historii, którzy śledzili losy wieży od czasu jej odkrycia obawiali się, że wieża zostanie wykorzystana w niezgodny z prawdą historyczną sposób – wyjaśnia pan Jacek. – Chodzi o to, że wieża mogłaby być ustawiona na kadłubie czołgu Pantera a przecież jej wersja fortyfikacyjna była znacznie cięższa: miała pogrubiony pancerz. Takich wież nie montowano na czołgach. Ochotę na przejęcie zabytku miało m.in. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Chociaż należy wspomnieć, że także wieże uszkodzonych lub zniszczonych Panter były montowane przez niemiecką armię na stałych umocnieniach. Wieża po odkryciu trafiła do koszar 12 batalionu remontowego.

Czeka w koszarach

- Byłem przy porządkowaniu wieży, która wcześniej została wysadzona, wnętrze było dosłownie sprasowane, brakowało włazów – relacjonuje Jacek Kosiński, który pracował przy czyszczeniu wieży. – Brakowało przyrządów celowniczych, nie było też karabinu maszynowego, chociaż nie mamy pewności czy w ogóle był zamontowany. Lufa armatnia była skrzywiona, ale to z tego powodu, że znajdowała się pod torowiskiem. Po wymyciu okazało się, że wieża była pokryta dziwnym kamuflażem – jakże innym od naszych wyobrażeń o niemieckim kamuflażu -  zielone plamy połyskującej farby, rzec można używanej do malowania ławek, na brązowej farbie podkładowej.
Obecnie wyremontowany zabytek znajduje się w koszarach w Czarnem. Ma trafić do Muzeum Techniki i Komunikacji, prawdopodobnie stanie się to jeszcze w tym roku.
- To będzie kolejny eksponat do działu militariów – mówi pan Jacek.

Pantherturm używany w fortyfikacjach

W przypadku wieży specjalnej zlikwidowana została kopułka dowódcy czołgu, a górną płytę pancerną pogrubiono z 16 do 40 mm. Podstawę stanowił schron wykonany ze spawanych arkuszy stalowych (stanowisko Pantherturm I OT Stahlunterstand), bali drewnianych (stanowisko Pantherturm II Holzstand i taka wersja stała w Szczeicnie) albo płyt pancernych wzmocnionych betonem (stanowisko Pantherturm III Betonsockel). Łącznie, do marca 1945 roku ukończono około 300 egzemplarzy tego rodzaju broni.
- W Szczecinie były dwa takie stanowiska z wieżami, obok Dziewoklicza, drugie znajdowało się bliżej Odry, poza tym wspomina się o kilku stanowiskach, na których można było zamontować Pantherturmy, bo w zależności od potrzeb można było przewozić i stawiać na gotowych fundamentach – wyjaśnia pan Jacek.

Marnowali wieże na umocnienia stałe

Teraz wypada się cieszyć, że po tylu latach, odrestaurowana wróci ponownie do Szczecina.

Pantherturm umieszczono w ramach umocnień zlokalizowanych we Włoszech na Linii Gotów, na Wale Zachodnim oraz w części miast, między innymi: Królewcu, Szczecinie, Berlinie. Była to groźna broń przeciwpancerna wyposażona w działo kalibru 75 mm, która, doskonale zamaskowana, trudna była do zlokalizowania i zniszczenia.
- Jakby nie patrzeć było to marnowanie wież z dobrych czołgów jakimi były Pantery – mówi Jacek Kosiński. – Poza tym była to specyfika niemiecka, wykorzystano  wieże ze zdobycznych czołgów francuskich.

Członkowie ze Stowarzyszenia Miłośników Archeologii Militarnej na swojej stronie internetowej wskazują na jeszcze jedną ciekawostkę związaną z wieżą Dziewoklicza standardowa, ponad 5-metrowa armata KwK42 L/70 została zastąpiona krótszą armatą od wozu PzKpfw IV (długości 48 kalibrów) o tym samym kalibrze 75 mm. Według pasjonatów historii wieża uczestniczyła w walkach podczas przeprawy armii czerwonej przez Odrę w kwietniu 1945 roku, potem została opuszczona przez załogę. "Saperzy wysadzili w powietrze drewniany schron, a ciężka kopuła pancerna wpadła do tak utworzonego krateru. Ze względu na brak środków technicznych nikt w owym czasie nie myślał o wydobywaniu ciężkiego zawalidrogi."

Moje Miasto Szczecin www.mmszczecin.pl on Facebook