Dla kobiet - Badanie, które może uratować życie

Mammografia jest metodą badania sutka promieniami rentgenowskimi wykorzystującą różnicę pochłaniania promieniowania przez tkankę gruczołową i tłuszczową stosowaną w celu wykrycia i rozpoznawaniu zmian w piersi.
- Mammografia jest pomocna przy ustalaniu rozpoznania u kobiet z objawami choroby, jeśli lekarz podczas badania ręcznego nie wyczuwa wyraźnego guzka. Za pomocą mammografii można wykryć guzki lub inne zmiany i nieprawidłowości w piersi w bardzo wczesnym etapie, kiedy jeszcze nie można tych zmian wykryć w procesie samobadania czy podczas badań palpacyjnych wykonywanych przez lekarza. Umożliwia ona wykrycie raka nawet o średnicy mniejszej niż pół centymetra, podczas, gdy badanie ręczne umożliwia zwykle wykrycie zmian o średnicy przynajmniej dwóch centymetrów – podkreśla onkolog Krzysztof Florczak.
Badanie mammograficzne wykonuje się:
- u kobiet w wieku powyżej 35. roku życia, u których piersi mają zwykle strukturę guzkową, która może maskować obecność guzka nowotworowego o małych rozmiarach,
- w przypadku stwierdzenia wycieku z brodawki,
- w przypadku obecności guzka w badaniu palpacyjnym,
- w przypadku stwierdzenia twardych węzłów chłonnych pachowych,
- w przypadku bolesności piersi (mastodynii) niezależnej od cyklu,
- u kobiet leczonych z powodu raka piersi, w celu ewentualnego wykrycia innych ognisk raka w tej samej lub drugiej piersi,
- jako badanie kontrolne, regularnie, u kobiet leczonych wcześniej z powodu raka piersi,
- w celu dokładnego umiejscowienia małych, trudno wyczuwalnych zmian w sutku przed planowaną operacją,
- u kobiet przyjmujących hormonoterapię zastępczą.
Rutynowe badania przesiewowe mammograficzne wykonuje się u kobiet:
- w wieku 35-39 lat - przynajmniej jedna mammografia,
- w wieku 40-49 lat - co 2 lata mammografia,
- w wieku 50-60 lat - co 1-1,5 roku mammografia,
- po 60. r. ż. - według wskazań lekarskich, zwykle co 1,5-2 lata do 75. roku życia,
- z ryzykiem rodzinnym, jeśli rak piersi wystąpił u krewnej pierwszego stopnia przed 35. r. ż. - mammografię można zacząć już 5 lat wcześniej niż wystąpiło to zachorowanie,
- otrzymujących hormonalną terapię zastępczą (HTZ) - mammografia co rok.
Jeśli nie stwierdza się żadnych podejrzanych zmian w badaniu klinicznym i mammograficznym uważa się, że piersi są zdrowe. W przypadku stwierdzenia w mammografii podejrzanej zmiany w sutku należy wykonać nakłucie (biopsję) guzka.
- Jeśli zarówno mammografia, jak i biopsja nie wskazują na nowotworowy charakter zmiany, można usunąć sam guzek. Czasem u młodych kobiet, w wieku poniżej trzydziestu lat, można być prawie pewnym, że guzek jest łagodny i ograniczyć się jedynie do obserwacji. Jeśli natomiast choć jedno z badań sugeruje raka, należy wykonać operację – informuje lekarz.
W około 20-25 proc. przypadków rozwijający się nowotwór piersi nie jest wykrywany za pomocą badania mammograficznego (tzw. wyniki fałszywe ujemne). Dlatego też, kiedy mammografia nie wykazuje zmian nowotworowych kobieta powinna w dalszy m ciągu prowadzić regularne samobadanie piersi.
Najbardziej zagrożone nowotworem piersi są kobiety, które:
- nie rodziły. Ciąża i karmienie dziecka ochraniają piersi. 
- wcześnie zaczęły miesiączkować i późno przekwitać, czyli miały długi okres aktywności hormonalnej. Estrogeny źle wpływają na piersi.
- przeszły mastektomię (odjęcie piersi). U nich dwa razy częściej guz może się pojawić po drugiej stronie.
- ich mama, babcia  czy siostra chorowały na raka piersi lub raka jajnika. Ryzyko jest większe 3-, 4-, 5-krotnie niż u pozostałych.
- ich ojciec chorował na raka prostaty.

Skorzystaj!
W najbliższy wtorek 1 lutego odbędą się pierwsze w tym roku bezpłatne badania mammograficzne. Przy urzędzie miejskim stanie mammobus. Bezpłatna mammografia skierowana jest do wszystkich kobiet w wieku 50-69 lat, które w ostatnich dwóch latach nie korzystały z profilaktycznych badań opłacanych przez NFZ.