14 marca to Światowy Dzień Nerek. Zrób badania!

Nerek nie widać, nerki z reguły nie bolą, a choroba atakuje podstępnie. Kiedy pojawiają się niepokojące objawy, jest już niestety zbyt późno - na PChN przedwcześnie umiera ponad 90proc. osób dotkniętych chorobami nerek.

- To bardzo dużo – mówi prof. dr hab. n med. Jacek Różański, zastępca lekarza kierującego Kliniką Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 2 PUM w Szczecinie – Pacjentów, którzy się do nas zgłaszają nazywamy ’spadochroniarzami’ – latami nic się z nimi dzieje, a jak już trafią do kliniki, to znienacka i często jedynym ratunkiem jest dializa.

CZYTAJ TEŻ: Transplantacja nerek w Szczecinie i w Warszawie. Pierwsza taka operacja w kraju [zdjęcia, wideo]

Zbyt późno rozpoznana i nieleczona choroba nerek może doprowadzić do całkowitej niewydolności nerek. Pierwsze sygnały, że coś jest nie tak, pojawiają się dopiero, gdy chory traci ponad połowę czynnego miąższu nerek. A im później choroba zostanie wykryta, tym gorsze są rokowania. Często kończy się to koniecznym dializowaniem, które wprawdzie ratuje życie pacjenta, ale niszczy zdrowie i oznacza przeorganizowanie dotychczasowego trybu życia. W najgorszym wypadku pacjent czeka na przeszczep.

Profilaktyczne badanie nerek należy robić co 2-3 lata. Osoby po 50. roku życia – raz w roku. To zwykłe badanie moczu oraz pomiar poziomu kreatyniny, które robi się z krwi. Kosztuje niewiele, nic nie boli, trwa parę chwil, a daje już sygnał, jeśli z nerkami dzieje się coś niepokojącego. Prawidłowe stężenie kreatyniny waha się w zależności od wieku, ale oscyluje ok. 1 miligrama. Jeśli ta wartość jest wyższa, warto zgłosić się do lekarza specjalisty.

Co „lubią” choroby nerek?

Cukier. Cukrzyca na ogromną skale niszczy nerki. W USA połowa chorób nerek jest wywołana cukrzycą (to tzw. nefropatia cukrzycowa). W Polsce jej odsetek jest mniejszy - to ok. 27-28 proc. chorych. Jednak jest to znak naszych czasów – dobrobyt, dostęp do nieograniczonej żywności i brak ruchu sprzyjają rozwijaniu się cukrzycy, a ta niszczy nerki. Przyczyną chorób nerek jest także nadciśnienie tętnicze, choroby krążenia – udary, zawały serca, wielotorbielowatość nerek, kłębuszkowe choroby nerek należące do chorób autoimmunologicznych, choroby wrodzone czy choroby śródmiąższu nerek, których przyczyną są m.in. nieleczone, nawracające infekcje dróg moczowych lub nadużywanie niektórych leków (np. przeciwzapalnych).

W grupie ryzyka znajdują się osoby starsze, nadużywające środków przeciwbólowych (podwyższają poziom kreatyniny), otyłe i palące papierosy oraz te, u których w rodzinie występowały wrodzone choroby nerek.

O zaburzeniach w funkcjonowaniu nerek świadczyć może: zmiana wyglądu moczu, częstotliwość oddawania moczu, obrzęk rąk, nóg lub oczu, brak energii, nadmierna senność czy podwyższone ciśnienie. Natomiast niewydolność nerek najczęściej rozwija się skrycie. Dopiero po jakimś czasie mogą pojawić się dość niespecyficzne objawy: ciągłe zmęczenie, problemy z koncentracją, mniejszy apetyt, bezsenność, skurcze mięśni (szczególnie w nocy), obrzęki oraz suchość i swędzenie skóry, częste oddawanie moczu (szczególnie w nocy). To już ostateczny sygnał alarmowy, że czas zgłosić się do lekarza nefrologa.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Tylko w Szczecinie! Jedna operacja i dwa nowe narządy

Jak dbać o nerki?

Przede wszystkim trzeba odpowiednio nawadniać organizm. Nawadniać to znaczy pić wodę. Czysta wodę. Nie herbatę, nie kawę, nie słodkie, czy nawet rozcieńczone soki. Odpowiednio tzn. – ok. 1,5-2 litrów dziennie, małymi łyczkami, przez cały dzień. Latem, w czasie upałów – nawet do 3 litrów. Woda poprawia pracę nerek - nerka-filtr pracuje wówczas lepiej. Ciało człowiek w 70 proc. składa się z wody, więc jej picie rozrzedza odpowiednio krew, pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie, koncentrację, poprawia kondycje skóry, włosów i paznokci.

Do tego odpowiednia dieta. A to, szczególnie u Polaków, oznacza rezygnację z nadmiaru soli – dzienne spożycie nie powinno przekraczać 5 g, a to… 1 płaska łyżeczka. Biorąc pod uwagę, że sól jest obecna w większości produktów przetworzonych, których w naszej diecie jest wciąż zbyt wiele, to dla niektórych osób nie lada wyzwanie. W naszej kuchni powinno znaleźć się dużo świeżych owoców i warzyw. Oczyszczaniu nerek sprzyja szczególnie spożywanie arbuza, jabłek, owoców jagodowych, pietruszki, pestek dyni czy picie soku z cytryny.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: W szpitalu na Pomorzanach drukują chore nerki w 3D [wideo]

CZYTAJ TAKŻE: Ile kosztuje zdrowie w Polsce? CENNIK badań podstawowych, laboratoryjnych i specjalistycznych

Nerki to naturalny filtr – filtrując ponad 1500 litrów krwi na dobę, usuwają z moczem szkodliwe produkty przemiany materii i oczyszczają organizm z toksyn. Kontrolują także poziom substancji mineralnych w organizmie oraz zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej. Odgrywają znacząca role w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, dbają także o kości: wytwarzają witaminę D, zapobiegają osteoporozie i krzywicy, a w przypadku dzieci pozwalają na ich harmonijnie wzrost.