Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Żandary, nawiedzanie grobów i szukanie zająca to wielkopolskie tradycje wielkanocne

Waldemar Kaiser, PRE
Niewiele osób pamięta, że hałasujące w Wielki Czwartek klekotki miały przepędzić zasiedziałe po zimie zło. Nie każdy też wie czym są Żandary lub Emaus. Natomiast szukanie zajączka łączymy raczej z kulturą masową, niż ze swoim regionem,a to błąd.

- Żandary na Starej Ławicy to typowo wiejski zwyczaj - opowiada Witold Przewoźny, kustosz Muzeum Etnograficznego w Poznaniu. I dodaje: - Grupa przebierańców chodzi od gospodarza do gospodarza i oblewa dziewczyny wodą. Ma to zapewnić gospodarzowi urodzaj.

Zobacz też: Zwyczaje wielkanocne

Zgodnie z tradycją żandarm jest liderem grupy, w skład której wchodzi: ksiądz, niedźwiedź, dziad, baba i grajek. Kiedyś żandarmem mógł zostać tylko mężczyzna, który był już w wojsku. Niedźwiedź symbolizuje budzące się do życia siły witalne.

- Żandary dostawali poczęstunek, a nawet kieliszek czegoś mocniejszego, na co swego czasu oburzał się ksiądz z parafii. Kiedy kilka lat temu chłopcy nie biegali po Starej Ławicy, była wielka rozpacz - wspomina Witold Przewoźny.
Grupa żandarów zbiera się co roku spontanicznie i bezinteresownie. Kustosz poznańskiego Muzeum Etnograficznego podkreśla różnicę pomiędzy tradycją ze Starej Wildy a popularnym śmigusem-dyngusem.

- Żandary są w wielkiej opozycji do tego, co dzieje się w śródmieściu, gdzie "pomysłowi" polewają wszystkich wodą, tłumacząc swoje zachowanie tradycją - mówi Witold Przewoźny. - Żandary wykonują swoje zadanie z dużym poczuciem humoru.

Zabawa kończy się wejściem na komin piekarni przy ulicy Złotowskiej, a osoba, która odgrywa rolę baby musi pokazać... majtki z narysowaną karykaturą diabła.

Kolejną tradycją, która przedostała się do kultury masowej jest szukanie zajączka. Zdaniem Witolda Przewoźnego jest to zabawa, która ma na celu włączyć dzieci w obchody Wielkanocy, które z natury są bardzo poważne. W niektórych kulturach chowa się pisanki, jednak najważniejszy jest element poszukiwań i niespodzianki.

- Pamiętam, że w dzieciństwie szukaliśmy gniazda zająca. Myślę, że ta tradycja przyszła do nas z Niemiec - opowiada kustosz. - Zając symbolizuje życie, a przy tym jest bardzo sympatycznym zwierzęciem - dodaje.

Tradycją, która w Wielkopolsce trwa nieprzerwanie od XVII - XVIII wieku, jest odwiedzanie Grobów Pańskich. Ważną i bardzo prestiżową rolę odgrywają strażnicy, nazywani kiedyś w Poznaniu Turkami. Dzisiaj są to często harcerze.

- Groby były i są przestrzenią, do której można przemycić różne symbole. Okresem, w którym szczególnie to wykorzystywano, był na pewno stan wojenny, kiedy groby były przedstawiane dość dramatycznie - opowiada Witold Przewoźny.

W wielu wielkopolskich wsiach obchodzi się też tradycję Siwków. W lany poniedziałek ulicami przechodzi korowód przebierańców, a kawalerowie zaczepiają panny, od których mogą otrzymać podarunki w postaci słodyczy albo kwiatów. Do siwkowego rytuału należy też murzenie, to jest smarowanie twarzy napotykanych po drodze dziewcząt substancją sporządzoną z kremu i sadzy. Fachowcami od tej czynności są postacie przebrane za kominiarzy lub diabły. Absolutnie nie wypada wzbraniać się przed tym specyficznym makijażem.

Tradycje wielkanocne

Wielka Sobota
Ciągle popularny jest stary zwyczaj odwiedzania Grobów Pańskich.

Niedziela Wielkanocna
Po śniadaniu dzieci szukają gniazda zająca.

Poniedziałek Wielkanocny

Na Starej Ławicy grasują żandary. Od rana do wieczora można tam spotkać grupę przebierańców, którzy polewają panny wodą. Natomiast w kościele św. Jana Jerozolimskiego na Śródce można uzyskać odpust całkowity.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na poznan.naszemiasto.pl Nasze Miasto