Perły zakochanych

Z Perłami w Koronie 2009 jesteśmy umówieni 9 października w Brodnicy. Ceremonia wręczenia certyfikatów, którymi internauci wyróżnili niezwykłe budowle i perły architektury województwa kujawsko-pomorskiego, będzie dla miasta – gospodarza wydarzeniem ważnym i przyjemnym: dwie Perły na zawsze pozostają w Brodnicy. W ruinach zamku krzyżackiego i kościele farnym św. Katarzyny.

Chełmno jest drugim obok Brodnicy perłowym ośrodkiem, który w pierwszej edycji plebiscytu portalu naszemiasto.pl i Kujawsko-Pomorskiej Organizacji Turystycznej sięgnął po dwa tytuły. Miasto zakochanych zaprasza do odwiedzenia chełmińskiej fary, a przede wszystkim na spotkanie ze średniowiecznym układem urbanistycznym, z przepięknym, renesansowym ratuszem (najwięcej, 6506 głosów). Poklasztorny zespół cysterski w Koronowie (5658 głosów) również przeciąga swoją bogatą historią, i też ma swoich zakochanych. W liście "dziewczyny z Borów" zamieszczonym pod zdjęciem kolegiaty czytamy: „W Koronowie poznałam obecnego męża (rok po odejściu miłości mojego życia, która swoją ostoję znalazła w Waszej pięknej miejscowości...). Zawsze gdy wspominam Koronowo, to jestem szczęśliwa i cieszę się z tego, co mam! Nachodzi mnie też refleksja, że coś mi w życiu umknęło. Jadę wtedy posłuchać gry zabytkowych organów w Kolegiacie i przenoszę się w inny świat. Ta muzyka sprawia, że dusza tańczy, a serce... szybciej bije!”.

Wyjątkową na ogólnopolską skalę perełką Kujaw i Pomorza jest relikt budownictwa wiejskiego w Zalesiu Królewskim - malowniczo położona chata, oddająca klimat XIX-wiecznego krajobrazu kulturowego wsi Borów Tucholskich. Wyróżniony przez internautów w województwie pomorskim miniskansen w Nadolu (zagroda gburska z XIX wieku) ma więc w Zalesiu pokrewną duszę. Mniejszą budowlą od kujawsko-pomorskiej perełki jest tylko Galeria Jednego Obrazu w Suwałkach, miejska rogatka, do której przed artystami zapraszał i kasjer stacji benzynowej, i lodziarz...

A co jeszcze w innych stronach? Na Pomorzu jaśnieją podwójne perły architektury sakralnej: katedra w Pelplinie i kartuska kolegiata, znana przede wszystkim z unikatowego, miedzianego dachu w kształcie wieka trumny. Wśród wyróżnionych w tym roku perełek znalazły się zabytkowe mosty w Tczewie (w pierwszej edycji plebiscytu niewiele zabrakło do miejsca w dziesiątce). Po ubiegłorocznym sukcesie krytego mostu nad Białą Lądecką to drugi taki perłowy obiekt w Polsce. Mosty mają unikatowych w skali plebiscytowej kuzynów w województwie warmińsko-mazurskim - wiadukty w Stańczykach. Wodą oblewać wypada certyfikat Kanału Augustowskiego i Elbląskiego oraz kompleksu śluz w Białej Górze (woj. pomorskie).

Wśród 160 laureatów są tylko dwie wieże widokowe: pierwsza (18 306 głosów) - nad morzem, w Gniewinie, druga (11 968) - w górach, na Wielkiej Sowie. Emocje dolnośląskich wyborów sięgnęły w tym roku szczytu, kiedy na kilka minut przed zakończeniem głosowania do dziesiątki laureatów wróciło Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju. Obok zamku w Bolkowie to druga podwójna perła regionu. W województwie śląskim rekordy popularności biła Elektrociepłownia Szombierki. I to jaka! Z marmurową tablicą rozdzielczą, strzelistą wieżą i zabytkowym zegarem firmy "Siemens und Halske" oraz żyjącą wydarzeniami kulturalnymi i sportowymi halą, w której zachował się łukowy, dębowy strop. Na niecałe 5 minut przed finiszem wielkopolskim, pod zdjęciem zamku w Rydzynie (pierwsze miejsce) internauci pisali pointę: „Brawo nasz Zamek! Gratulacje dla innych wielkopolskich Pereł, a szczególnie dla Kościoła w Sierakowie. Konkurs zobligował, chyba nie tylko mnie, do odwiedzin kilku szlachetnych konkurentów.” I o to w tej zabawie chodzi przede wszystkim – promocję miejsc i atrakcji, które warte są odwiedzenia i poznania. Nie tylko tych z certyfikatami Perła w Koronie.

Perły w Koronie 2009

Dolnośląskie: twierdza w Kłodzku, zamek w Bolkowie, sanktuarium maryjne w Wambierzycach, kościół św. Jadwigi w Legnickim Polu, wieża widokowa na Wielkiej Sowie (Pieszyce), zamek w Oleśnicy, Fort Donjon w Srebrnej Górze, katedra w Świdnicy, Kościół Pokoju w Jaworze, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju.

Kujawsko-pomorskie: renesansowy ratusz w Chełmnie i układ urbanistyczny miasta, poklasztorny zespół cysterski w Koronowie, relikt budownictwa wiejskiego w Zalesiu Królewskim, kościół farny w Chełmnie, ruiny zamku w Brodnicy, romański kościół Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu, ruiny zamku w Świeciu, zamek w Golubiu-Dobrzyniu, Ratusz Staromiejski i Stary Rynek w Toruniu, kościół farny w Brodnicy.

Lubelskie: kościół Przemienienia Pańskiego w Łukowie, drewniany kościół w Ortelu Królewskim, kościół i klasztor dominikanów w Janowie Lubelskim, kościół św. Wojciecha w Momotach Górnych, sanktuarium Matki Bożej Leśniańskiej w Leśnej Podlaskiej, uroczysko Kruczek w Lasach Janowskich, ratusz i Rynek Wielki w Zamościu, zespół pałacowo-parkowy w Kozłówce, ratusz i rynek w Lublinie, cerkiew w Chłopiatynie.

Lubuskie: zamek w Kożuchowie, Park Mużakowski w Łęknicy, zespół pałacowy w Mierzęcinie, ratusz i rynek w Zielonej Górze, kościół św. Anny w Solnikach, sanktuarium maryjne w Rokitnie, ratusz w Szprotawie, zespół poaugustiański w Żaganiu, pałac Brühla w Brodach, zamek w Łagowie.

Łódzkie: bazylika katedralna w Łowiczu, ruiny zamku w Drzewicy, zespół kościelno–klasztorny w Wągłczewie, zamek w Uniejowie, dwór Walewskich w Tubądzinie, zamek w Łęczycy, opactwo cystersów w Sulejowie, archikatedra św. Stanisława Kostki w Łodzi, zespół klasztorny w Studziannej-Poświętnem, pałac w Ujeździe.

Małopolskie: opactwo w Tyńcu, Stare Miasto w Nowym Sączu, Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, drewniany kościół w Lipnicy Murowanej, pałac orientalny w Osieku, Bocheński Szlak Solny "Na świecie" im. Świętej Kingi, Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie, willa "Romanówka" - Muzeum Nikifora w Krynicy, kościół w Grywałdzie, pałac Goetz-Okocimskich w Brzesku.

Mazowieckie: osada fabryczna w Żyrardowie, Pałac Ogińskich w Siedlcach, kościół św. Rocha w Brochowie, Ratusz Miejski Jacek w Siedlcach, pałac Bielińskich w Otwocku Wielkim, zespół pałacowy w Radziejowicach, Zamek Królewski w Warszawie, Łazienki Królewskie w Warszawie, Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, Muzeum Architektury Drewnianej Regionu Siedleckiego w Suchej.

Opolskie: kompleks pałacowo-parkowy w Kamieniu Śląskim, zamek w Mosznej, kościół i klasztor na Górze Świętej Anny, pałac w Kopicach, szlak drewnianego budownictwa sakralnego – od Opola do Olesna, zamek Piastów Śląskich w Brzegu, kościół św. Jakuba z dzwonnicą w Nysie, zamek w Otmuchowie, gród pod Byczyną, Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach.

Podkarpackie: zamek w Baranowie Sandomierskim, Pustelnia św. Jana w Dukli, cerkiew w Uluczu, skansen w Kolbuszowej, zamek w Przemyślu, cerkiew w Łopience, klasztor benedyktynek w Jarosławiu, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, pałac Tyszkiewiczów w Weryni, cerkiew w Chyrowej.

Podlaskie: kościół Świętej Trójcy w Tykocinie, Kanał Augustowski, sobór Świętej Trójcy w Hajnówce, cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Sokółce, Galeria Jednego Obrazu w Suwałkach, Pałac Branickich w Białymstoku, Apteka przy ul. Kościuszki w Suwałkach, zespół klasztorny braci kamedułów nad Wigrami w Starym Folwarku, meczet tatarski w Kruszynianach, cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Białowieży.

Pomorskie: sanktuarium Matki Bożej Królowej Kaszub w Sianowie, wieża widokowa Kaszubskie Oko w Gniewinie, kompleks śluz w Białej Górze, zabytkowe mosty w Tczewie, zespół pocysterski w Pelplinie, miniskansen w Nadolu, baszta i mury obronne w Lęborku, domki rybackie w Helu, ratusz w Słupsku, zespół poklasztorny w Kartuzach.

Śląskie: pocysterski zespół klasztorno-pałacowy w Rudach, zespół pałacowo-parkowy w Pławniowicach, park w Świerklańcu, bazylika NMP i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich, Elektrociepłownia Szombierki, zamek piastowski w Raciborzu, schron nr 52 w Dobieszowicach, Opera Śląska w Bytomiu, kaplica Matki Bożej Akowskiej w Sosnowcu-Zagórzu, zamek w Będzinie.

Świętokrzyskie: kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu, ruiny zamku Krzyżtopór w Ujeździe, zamek w Chęcinach, ratusz i rynek w Sandomierzu, bazylika katedralna w Kielcach, dworek Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, skansen architektury drewnianej w Tokarni, Pałac Biskupów w Kielcach, pałac w Kurozwękach, klasztor cystersów w Jędrzejowie.

Warmińsko-mazurskie: bazylika mniejsza w Dobrym Mieście, Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku, Wzgórze Katedralne we Fromborku, wiadukty w Stańczykach, zamek w Rynie, kościół św. Janów w Ornecie, ratusz w Mrągowie, zamek w Nidzicy, Kanał Elbląski, zamek w Olsztynie.

Wielkopolskie: zamek w Rydzynie, kościół pobernardyński w Sierakowie, szlak kościołów drewnianych wokół Puszczy Zielonka, synagoga w Ostrowie Wielkopolskim, zamek Górków i baszta w Szamotułach, skansen w Osieku nad Notecią, kościół farny św. Jadwigi w Grodzisku Wlkp., zamek w Gołuchowie, ratusz w Krotoszynie, bazylika kolegiacka Wniebowzięcia NMP w Kaliszu.

Zachodniopomorskie: pałac von Plotzów w Stuchowie, zamek książąt pomorskich w Darłowie, kościół św. Michała Archanioła w Karlinie, ruiny zamku Drahim w Starym Drawsku, cerkiew w Białym Borze, połczyńska starówka, zabytkowe sanatoria w Połczynie-Zdroju, zamek w Świdwinie, forty w Świnoujściu, kościół Świętego Ducha w Moryniu.