MM Trendy: #Moto. Junak, nasza wielka duma

Autor: Maciej Pieczyński / Foto: Sebastian Wołosz

Od osiemnastu lat stał nieużywany w garażu. Zakurzony, obrośnięty pajęczyną. Junak M10 rocznik 1963. Wersja eksportowa. A więc egzemplarz lepszej jakości, przeznaczony także do celów propagandowych.

Predestynowany do reprezentowania Krajów Demokracji Ludowej za żelazną kurtyną. Już w latach sześćdziesiątych mógł trafić na proste drogi zachodniej Europy. A tymczasem trafił na lata do garażu na szczecińskich Gumieńcach.

- Kiedy zobaczyłem ten motocykl, zakurzony i w pajęczynach, zapomniany, ale bez śladu przeróbek, wiedziałem, że musi być mój - wspomina Daniel Kotrych. - Musiałem od razu go wypróbować.

>>> Więcej zdjęć »

Oczyściłem go tylko z pajęczyny. Miał jeszcze pół baku paliwa sprzed osiemnastu lat. Nie odpalił „z kopki”, ale udało się go rozruszać. Przejechałem nim około pięćdziesięciu metrów, po czym zgasł.

Junak doktora Kotrycha, wyciągnięty z garażu po osiemnastu latach spoczynku, wymagał kapitalnego remontu.

- Wymieniłem tłoki, założyłem nowy łańcuch, nowe felgi, zregenerowałem hamulce - wylicza. Uszczelniony został także silnik, a więc jeden z tych elementów konstrukcyjnych Junaka, które są najsłabiej dopracowane w tym motocyklu. Jego nieszczelność uznawano od początku za największą wadę. Wycieki z silnika stanowiły zmorę amatorów Junaka. - Udało mi się kupić oryginalne części z fabryki Polmo w sklepie motoryzacyjnym przy ul. Smolańskiej na Pomorzanach, gdzie przed kilku laty można było zaopatrzyć się w potrzebny asortyment - mówi lekarz.

Dr med. Daniel Kotrych jest ortopedą traumatologiem. Pracuje w Klinice Ortopedii, Traumatologii i Onkologii Narządu Ruchu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. Bywa, że w pracy spotyka się z potwierdzeniem stereotypu o motocyklistach jako o „dawcach organów”.

- Mam z tym do czynienia na co dzień, bo pracuję w zespole, który pobiera organy od dawców. Wśród nich często zdarzają się niestety motocykliści - przyznaje. Sam zapewnia, że jeździ ostrożnie i obca mu jest motoryzacyjna brawura. - Nie przekraczam 100 km na godzinę na dłuższej trasie, często też dojeżdżam Junakiem do pracy - mówi. - Motoryzacyjna pasja, to dla mnie skuteczna odskocznia od problemów.

Junak to motocykl produkowany w Szczecińskiej Fabryce Motocykli w latach 1956-1965. Używany jako pojazd pościgowy przez Milicję Obywatelską, a także w wyścigach motocross i rajdach terenowych. To właśnie na szczecińskim Junaku w 1959 roku Franciszek Stachewicz z gdańskiego klubu „Budowlani” ustanowił polski rekord prędkości motocykla - 149,3 km na godzinę.

Junak to pojazd kultowy. Nazywany „polskim harleyem” nie tylko ze względu na swoją popularność, ale i z powodu charakterystycznego odgłosu pochodzącego z rury wydechowej. Junak był jedynym motocyklem wyposażonym w silnik czterosuwowy, wyprodukowanym w PRL. Minusami technicznymi najsłynniejszego produktu Szczecińskiej Fabryki Motocykli były trudności w uszczelnieniu silnika i skrzyni biegów. Problemy

sprawiał też duży ciężar sprzętu. Święto Junaka organizowane jest w Szczecinie, a więc w małej ojczyźnie tego najbardziej zaawansowanego technicznie polskiego motocykla klasy ciężkiej. Na zlocie co roku pojawiają się wielbiciele szczecińskiej myśli motoryzacyjnej z całej Polski.

Dane techniczne:
Junak 10M rocznik 1963 wersja eksportowa silnik - jednocylindrowy, czterosuwowy, górnozaworowy Pojemność skokowa - 349 m3 Prędkość maksymalna - 125 km/h

Szczecińska Fabryka Motocykli, w której wyprodukowano Junaka, powstała w 1946 roku na miejscu dawnych niemieckich zakładów „Stoewer Werke AG”, pierwszej fabryki autobusów w Europie. SFM powstała pierwotnie jako filia Ursusa. Następnie, ze względu na zimną wojnę i bliskość granicy, zaprzestano zaawansowanej technologicznie produkcji w Szczecinie. Zamiast sprzętu motoryzacyjnego wytwarzano tu m.in. łóżka. Jednak w 1955 roku fabryka zaczęła produkcję motocykla Junak. Dwanaście lat później ponownie zmieniony został profil zakładu i zarazem jego nazwa na Fabrykę Mechanizmów Samochodowych POLMO.

>>> MM Trendy. Lista miejsc, gdzie można otrzymać nasz magazyn »

[Czytaj również on-line:

MM Trendy. Szczecin | Styl | Moda | Kultura. Serwis »](http://www.mmszczecin.pl/trendy)